دسترسی ها

* امیرعباس تقی‌پور؛ از نقاط مشترک تعاریف مختلف روابط عمومی این است که می‌گویند هدف روابط عمومی تاثیرگذاری بر اذهان مخاطبان و ایجاد تصویری روشن از سازمان در نزد جامعه است. اگر تعریف هنر و تعریف روابط عمومی را مقایسه کنیم می‌توانیم به شباهت‌ها و نقاط مشترک قابل‌توجهی برسیم و برهمین اساس است که روابط عمومی را در کنار سایر هنرها و به عنوان هنر هشتم معرفی می‌کنند.

روابط عمومی سنتی و الکترونیک:

تا حدود ٢۵ سال پیش که اینترنت وارد ایران شد روابط عمومی‌ها کاملا به شکل غیرتخصصی و سنتی فعالیت می‌کردند. روابط عمومی الکترونیک زمانی شکل گرفت که ابزارفناورانه به کمک روابط عمومی سنتی آمد.

سرعت تغییرات تکنولوژیکی در این حوزه زیاداست اما ماهیت کارروابط عمومی تغییر نکرده و هدف نهایی ایجاد تفاهم بین یک سازمان و مخاطبان است. درواقع روابط عمومی همان وظایفی را برعهده داردکه قبلا داشته‌اند ولی استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی به قدری کارکرد روابط عمومی را متحول کرده است که می‌توانیم بگوییم وارد عصر روابط عمومی الکترونیکی یا روابط عمومی مجازی هوشمند شده‌ایم. حدود سال ٨١ کنفرانسی تحت عنوان
E-Government یا دولت الکترونیک برگزار شد و آقای سانچز، رییس‌جمهور سابق کاستاریکا برنده جایزه صلح نوبل سال ١٩٩۴ در این کنفرانس شرکت کرده بود. هیاتی هم از ایران رفته بود و من در آن هیات مسوول روابط عمومی بودم.

در آنجا به ذهنم رسید که چرا ما در ایران در حوزه روابط عمومی چنین کنفرانسی برگزار نکنیم. جرقه روابط عمومی الکترونیک در آن کنفرانس زده شد. توسعه خدمات ارتباطات الکترونیک و رفتار‌سازی در حوزه روابط عمومی از دیگر دستاوردهای آن است. روابط عمومی الکترونیک در ادامه مفهوم دولت الکترونیک شکل گرفت. و به دنبال آن «روابط عمومی آنلاین» به پاسخگویی آنلاین سازمان به مخاطب اشاره دارد.

ما در حوزه تکنولوژی‌های ارتباطات معمولا این تکنولوژی‌ها را وارد می‌کنیم و می‌توانیم بگوییم که هیچ‌وقت آمادگی به کارگیری فعالانه و نه منفعلانه تکنولوژی‌ها را نداشته‌ایم.

اصولا تجربیات قبلی ما نشان داده است که روند تغییرات به این‌صورت است که تکنولوژی می‌آید و خودش را به ما تحمیل می‌کند؛ به عبارت دیگر برخورد ما با تکنولوژی‌های جدید کاملا انفعالی بوده و نتوانسته‌ایم از تکنولوژی مطابق با استانداردهای خودمان استفاده کنیم. اینکه در ادوار مختلف با برخوردهای سلبی، استفاده از تکنولوژی‌های جدید محدود شده است نیز به عقیده من نشانه عدم برنامه‌ریزی صحیح و رفتار فعالانه در مواجهه با تکنولوژی است.

ممنوعیت استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره یکی از آخرین نمونه‌های مواجهه منفعلانه ما با تکنولوژی است و می‌بینیم که این نوع مواجهه در عمل با شکست روبه‌رو شده است. یافتن دلیل این نوع برخوردهای جامعه ما با تکنولوژی‌های جدید نیازمند بررسی‌های گسترده است و قطعا نمی‌توان به صورت تک‌بعدی به این موضوع نگریست؛ اما از زاویه علوم ارتباطات اگر به موضوع نگاه کنیم شاید دلیل اصلی شرایط فعلی، ضعف جامعه ما در حوزه سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی باشد.

این ضعف باعث می‌شود که ما نتوانیم از مزایا و فرصت‌های تکنولوژی به درستی استفاده کنیم و از آن طرف تهدیدهای برخاسته از تکنولوژی‌های جدید، بیشتر به ما آسیب می‌رساند در نتیجه دستگاه سیاستگذاری کشور برای جلوگیری از تهدیدات، دست به اقدامات سلبی می‌زند و سعی می‌کند که با وضع قانون از بروز آسیب بیشتر جلوگیری کند که این کار نیز در عمل نتیجه مورد نظر را ایجاد نمی‌کند.

اگر قرار است که روابط عمومی را به عنوان یک هنر در نظر بگیریم پس می‌توانیم بگوییم که رشته‌های مختلف هنری بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند و از هم تاثیر می‌پذیرند.

مهم‌ترین تغییر و تاثیری که با استفاده از روابط عمومی الکترونیک در رشته‌های مختلف هنری صورت گرفته مربوط به گسترش مخاطبان هنرها است. شاید تا ١٠ یا ١۵ سال پیش به عنوان مثال مخاطبان هنرهای تجسمی بسیار کمتر از میزان فعلی بود و افراد خاصی مخاطب این هنرها بودند اما امروزه به لطف گسترش ارتباطات الکترونیک شاهد اقبال عمومی به هنرهای تجسمی هستیم و در صورت فعالیت صحیح روابط عمومی در این حوزه و بهره‌گیری هدفمند از فضای مجازی امکان توسعه بیشتر و ترویج هنرهای تجسمی در جامعه بیش از هر زمان دیگری فراهم است. شناسایی استعدادهای جدید، تحول در آموزش و هزینه‌های کمتر برای توسعه هنر نیز از مهم‌ترین نتایج روابط عمومی الکترونیک در این حوزه است. با استفاده از فضای مجازی امروزه وقتی گالری یا نمایشگاهی افتتاح می‌شود و آثاری از هنرمندان برجسته را به نمایش می‌گذارند، همزمان این امکان فراهم است که نمایشگاه مجازی هم به عنوان مکمل نمایشگاه اصلی برگزار شود. برگزاری نمایشگاه مجازی کار تازه‌ای است و سوالاتی را برای ما ایجاد می‌کند.

بهتر است که ما امکانات مجازی را نیز برای مخاطب فراهم کنیم و نمایشگاه مجازی را به عنوان مکمل نمایشگاه اصلی بدانیم. ما باید در شیوه کار و نحوه ارایه، خلاقیت نشان دهیم. یکی از محاسن فضای مجازی این است که افراد را به خلاقیت بیشتر وامی‌دارد تا پیام خود را به گونه‌ای مخابره کنند که در لابه‌لای پیام‌های انبوه امکان انتشار داشته باشد.

روابط عمومی الکترونیک در عرصه هنر گسترش بازار را ایجاد کرده است؛ به این معنی که هم تعداد عرضه‌کنندگان محصولات هنری و هم مخاطبان این هنر‌ها را به میزان بسیار زیادی افزایش داده است.

روزنامه اعتماد ؛ شماره ۴۱۲۱ | پنج شنبه ۷ تیر ۱۳۹۷

٭ امیرعباس تقی‌پور،
بانی روابط عمومی الکترونیک در ایران
مدیرمسوول ماهنامه مدیریت ارتباطات و مدرس دانشگاه.